در گذشته برای اتصال انواع لوازم و تجهیزات جانبی کامپیوتر باید از رابط های گوناگونی استفاده می شد. به عنوان مثال برای متصل کردن یک پرینتر به کامپیوتر باید از یک کابل IEEE 1394 استفاده می شد. با ظهور انواع پورت USB تا حدودی امکان اتصال دستگاه های مختلف از طریق یک پورت محقق شد، اما پنهای باند USB جوابگوی نیاز های کاربران نبود. هدف اصلی برای طراحی پورت تاندربولت، تولید یک رابط مشترک برای اتصال انواع لوازم جانبی به یک سیستم بود.
پورت تاندربولت یک رابط سخت افزاری که برای اتصال تجهیزات جانبی به انواع کامپیوتر و لپ تاپ استفاده می شوند. در ابتدا این تکنولوژی توسط شرکت اینتل معرفی شد. اینتل در سال 2009 این تکنولوژی را در انجمن توسعه دهندگان شرکت اینتل (Intel Developer Forum) با نام Light Peak معرفی کرد.
اینتل مدعی شد که این فناوری می تواند داده ها را با سرعت 10 گیگ بر ثانیه به وسیله کابل های فیبر نوری منتقل کند. همچنین مدعی شد که در آینده این فناوری قدرت انتقال داده ها تا 100 گیگابابت بر ثانیه را خواهد داشت. در نهایت تاندربولت در 24 فوریه 2011 با همکاری شرکت اینتل و اپل برای اولین بار به بازار عرضه شد.
تاندربولت نوری و مسی
در ابتدا اینتل قصد داشت که پورت های تاندربولت را با تکنولوژی فیبر نوری تولید کند، اما در فرآیند توسعه این محصول مشخص شد که استفاده ار فیبر نوری در اتصالات باعث افزایش هزینه ها و در نهایت افزایش قیمت کالا خواهد شد. در نتیجه برای ورود آسان تر کالا به بازار، اینتل تاندربولت را با قابلیت اجرا بر روی سیم های مسی نیز تولید کرد. در همین راستا نام این کالا از Light Peak به Thunderbolt تغییر کرد.
تاندربولت 1 (Thunderbolt 1)
در سال 2011 شرکت اپل محصولات خود از جمله مک بوک پرو 2011، ای مک 2011، مک بوک ایر 2011 و مینی مک بوک را با پورت تاندربولت 1 معرفی کرد. پورت تاندربولت در محصولات جدید اپل در همان قسمت پورت های ورودی مدل های قدیمی تر قرار داشت با این تفاوت که علامت تاندربولت ⚡ (رعد و برق ) در کنار پورت قرار گرفته بود.
در همان سال شرکت سونی نیز اعلام کرد که در خط تولید نوت بوک Vaio Z21 از پورت تاندربولت 1 برای اتصال کارت گرافیک خارجی استفاده می کند.
تاندربولت 2 (Thunderbolt 2)
در سال 2013 شرکت اینتل اعلام کرد که نسخه جدید پورت تاندربولت با یک کنترلر جدید (Falcon Ridge) به بازار عرضه خواهد کرد که قدرت انتقال داده تا 20 گیگابیت در ثانیه را دارد. شرکت اپل در سال 2013 نیز تمامی محصولات جدید خود را مجهز به تاندربولت 2 به بازار عرضه کرد.
از نظر فیزیکی پورت تاندربولت 1 و 2 پهنای باند یکسانی دارند و از نظر فنی تاندربولت 2 همان تاندربولت 1 است که به جای یک کانال 10 گیگابیتی دارای 2 کانال 10 گیگابیتی (مجموعا 20 گیگ) است. بنابراین پورت تاندربولت 1 و 2 با یکدیگر سازگار هستند. از آنجایی که تاندربولت 1و 2 با پورت Mini DisplayPort سازگار است و از یک کانکتور استفاده می کنند، همچنین از نظر ظاهری شباهت بسیار دارند، به آنها Mini DisplayPort نیز گفته می شود.
با عرضه تاندربولت 2 به بازار اینتل مدعی شد که Thunderbolt 2 می‌تواند داده های یک ویدیوی 4K را در حالی که همزمان آن را روی یک مانیتور مجزا نمایش می‌دهد، انتقال دهد. در حقیقت تاندربولت 1 و 2 تنها قدرت انتقال تصاویر را دارند و توانایی انتقال داده ها در این پورت ها تعبیه نشده است.
تاندربولت 3 (Thunderbolt 3)
در سال 2015 اینتل تاندربولت 3 را با تغییرات اساسی معرفی کرد. در این نسخه کانکتور type-c جایگزین USB 3.1 شده است. این تغییرات این توانایی را به تاندربولت 3 داده است که بتواند همزمان سیگنال های مربوط به انتقال داده و انتقال نیرو را منتقل کند.
در حقیقت تاندربولت 1 و 2 تنها برای انتقال تصاویر کاربرد داشتند در حالی که یک لپ تاپ با استفاده از پورت تاندربولت 3 می‌تواند در عین حال که از طریق کابل تغذیه می شود، از همان کابل برای ارسال ویدئو و داده به مانیتور یا سایر دستگاه‌ها نیز استفاده کند. به دلیل پهنای باند بالا و سرعتی معادل 40 گیگابیت در ثانیه، پورت تاندربولت می تواند تمام پورت های خروجی از جمله VGA، HDMI،LAN و… به ما بدهد.
کابل تاندربولت یوگرین
یکی از کاربرد های کابل تاندربولت 3 اتصال یک کارت گرافیک اکسترنال به سیستم است. کابل دوسر تایپ سی یوگرین یکی از کابل هایی است که به وسیله آن می توان یک کارت گرافیک اکسترنال (eGPU) را به سیستم کامپیوتر متصل کرد.
جهت مشاهده و خرید کابل تایپ سی یوگرین US341 کلیک کنید.
هاب تاندربولت یوگرین
یکی از ابزار های جانبی که برای لپ تاپ های مک بوک بسیار کاربرد دارد، هاب یوگرین است. شرکت یوگرین با بهره گیری از پورت های تاندربولت اقدام به تولید انواع هاب کرده است.
یکی از بهترین نمونه های هاب یوگرین مدل 60559 CM251 است که به طور همزمان می تواند به وسیله پورت Thunderbolt 3 خروجی 6K و به وسیله پورت اچ دی ام ای خروجی 4K UHD را پشتیبانی کند،همچنین با پورت USB C Gen 2 نیز سازگار است.
جهت مشاهده و خرید هاب USB یوگرین کلیک کنید.
تاندربولت 4 (Thunderbolt 4)
شرکت Intel در سال 2020 نسخه جدید پورت Thunderbolt را معرفی کرد. تاندربولت 4 از نظر افزایش سرعت انتقال داده تفاوت چندانی با نسخه قبلی ندارد. با این وجود تاندربولت 4 مزیت هایی دارد که طرفداران زیادی را جذب کرده است. این نسخه از تادربولت 2 برابر قدرت پشتیبانی ویدیوهای 4k را دارند. همچنین تاندربولت 4 با نسخه قبلی نیز سازگار است.
در اکتبر 2021 طبق روال سال های گذشته، اپل محصولات جدید خود را با نسخه Thunderbolt 4 معرفی کرد. در مارس 2022، اپل مک استودیو را معرفی کرد که دارای حداکثر شش پورت Thunderbolt 4 است.
تاندربولت 5 (Thunderbolt 5)
تکنولوژی Thunderbolt 5 دارای یک پهنای باند دوجهته است که اطلاعات را با سرعت 80 گیگابایت در ثانیه منتقل می‌کند. این تکنولوژی با قابلیت Bandwidth Boost سازگار است و می‌تواند سرعت استریم ویدیو را تا حداکثر 120 گیگابایت در ثانیه ارتقا دهد، که این امر آن را به یک گزینه بی‌نظیر برای گیمرها و استریمرها تبدیل می‌کند.
Thunderbolt 5 دارای پهنای باند سه برابر تکنولوژی‌های فعلی است، ارائه‌دهنده اتصالات نمایشی و داده‌ای بی‌نظیر. این تکنولوژی با استفاده از استانداردهای صنعتی مانند USB4 V2 طراحی شده است، که امکان سازگاری با ورژن‌های مختلف USB و Thunderbolt را فراهم می‌کند. به کلی، استاندارد Thunderbolt امکان اتصال انواع دستگاه‌ها به کامپیوتر را از طریق یک پورت فراهم می‌کند.
تکنولوژی Thunderbolt 5 از پورت USB-C با استفاده از پروتکل‌های USB 2، USB 3، USB 4، DisplayPort و PCIe بهره می‌برد تا انتقال داده را به بهترین شکل ممکن ارائه دهد.
تفاوت Thunderbolt و USB Type C
اگر توجه کرده باشید، متوجه شده اید که پورت تاندربولت 3 و 4 از نظر ظاهری شبیه USB Type-c است. این امر باعث شده است که اکثر کاربران تصور کنند که تاندربولت همان USB Type-c است. اما در حقیقت تاندبولت و USB Type-c یکسان نیستند.
USB Type C یک کانکتور قدرتمند محسوب می شود که انتقال داده ها را با سرعت 10 گیگابیت برثانیه پشتیبانی می کند. اما تاندربولت 3 و 4 علاوه بر مزیت های USB Type-c، از مزیت های اتصلات PCI-X نیز برخوردار هستند. با بهره گیری پورت تاندربولت 3 و 4 از اتصالات PCI-X امکان ارسال داده به صورت موازی و تا حداکثر سرعت 1066 MB/s فراهم شده است، این امر موجب شده که پورت تاندربولت به مراتب از دیگر پورت ها توان بالاتری داشته باشد.
یکی دیگر از مزیت های پورت تاندربولت این است که می تواند یک کارت گرافیک اکسترنال را به سیستم شما متصل کند. این مزیت برای بسیاری از کابران مخصوصا گیمرها از اهمیت خاصی برخوردار است.
روش تشخیص پورت USB و پورت تاندربولت
با توجه به شباهت بسیار تاندبربولت و تایپ سی در برخی مواقع تشخیص این دو دشوار است. برای اینکه متوجه شوید دستگاه شما دارای پورت USB یا تاندربولت است یک روش بسیار ساده وجود دارد. همان طور که پیشتر اشاره شد از زمان معرفی تاندربولت توسط اینتل و اپل، در کنار پورت های تاندربولت که جایگزین USB شده بودند یک علامت ⚡ رعد و برق اضافه شد. در صورتیکه علامت رعد و برق کنار پورت ورودی دستگاه شما وجود دارد، پورت ورودی دستگاه از نوع تاندربولت است.
جمع بندی
تاندربولت در سال 2011 توسط اینتل و اپل به دنیای تکنولوژی معرفی شد. این تکنولوژی به سرعت فراگیر شد و در سیستم های اپل و دیگر شرکت از این فناوری استفاده های متنوعی شد.
آخرین نسخه تاندربولت علاوه بر اینکه با سرعت 40 گیگابیت در ثانیه می تواند داده ها را منتقل کند، از شارژ دستگاه نیز پشتیبانی می کند. برخی از تولید کنندگان مانند Razer Blade Stealth و Apple لپ تاپ های جدید خود را با شارژر تاندربولت تولید می کنند.
علاوه بر انواع لپ تاپ، این تکنولوژی در ابزار های جانبی بسیاری مورد استفاده قرارگرفته است. به عنوان مثال کارت های گرافیک اکسترنال (eGPU) می توانند به وسیله پورت تاندربولت به سیستم متصل شوند که این ویژگی خود یک مزیت بسیار با اهمیت در دنیای گیمینگ به حساب می آید.
